DENEME:
GENÇLİK VE TARİKATLAR
BUĞRA VEYSEL KOLCU
PENDİK ANADOLU LİSESİ
Türk siyaseti bilindiği üzere dini tarikatlar ile daima iç içe oldu.Bu durumun sebebini ve yol açtığı durumları incelememiz lazım.Tarikatlar ve bu tarikatların fazlaca alt başlıkları ve kolları var. Biz, bilhassa Türk siyasetinde tesirli olmuş, bürokrasi içerisinde yaygın olan, ticarileşmiş ve endüstriyelleşmiş tarikatlardan kelam edeceğiz. Bilhassa bu dini tarikatların gençler üzerindeki tesiri ve devlet ve özel eğitim kurumlarında nasıl yapılandıkları hakkında konuşacağız.
İktidar partisinin tarihine biraz baktığımızda ekseriyetle tarikatlar ile sıkı alakalar kurduğunu biliyoruz. Çeşitli STK’lar yoluyla da devlet kurumları içerisinde yapılanmalara göz yumulduğunu da… Doğal bu yapılanmalar hakkında çeşitli gazeteciler ve araştırmacılar çalışmalarını ortaya koydu lakin tarikatların gençler üzerindeki tesiri pek konuşulmadı.
Tüm Yurt ve Barınma Hizmetleri Patronları Sendikası Lideri Umut Gezici, 2021 yılının son çeyreğinde tarikatların yurt yapılanmaları hakkında şunu lisana getirdi:
“Çaresiz fakir gençler, hiç istemeseler de tarikatlara itiliyor. 50 bin yatak tarikatların elinde”.
Bu durumun ana sebepleri sıralayacak olursak; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu’yla yenilenen binalarda kira rayiç bedellerinin 2-3 kat artması, ağır göç, kentlerde üniversitelerin sayısı artarken yurtların sayısının artmaması ve birtakım cemaat, tarikat ve derneklerin ruhsatsız yurtlarının denetlenerek tespit edilmemesi.
Ruhsatsız ve kontrolden uzak bu tarikat yurtlarında aslında maddi durumu yeterli olmayan ve geçinemeyen gençlerin yer alması, gözlerin gençlere değil buna sebep olan ve önlemeyen kurumlara çevrilmesi gerekiyor.
Peki bu gençlerin tarikat yurtlarında yer alması ne üzere sonuçlar doğurabilir? Öncelikle tarikat yurtlarında mecburi konaklayan öğrencilerin ferdî hak ve özgürlükleri görmezden gelinerek kendi ideoloji ve fikirleri doğrultusunda “dindar nesil” başlığı altında yetiştirilen gençler olacak. Tarikat yurtlarında yetişen, yetiştiği yerin fikirlerini benimseyen genç, kamu kurumları içerisinde yer alan öteki bağlı tarikat gruplarınca ayrıcalıklar ile devletin kimi kurumlarına getirilerek gelecek vakitte tarikatın kendi çıkarları lehine hareket ederek devlet içerisinde yapılanacak.
Bu dediklerim size tanıdık geliyordur esasen, FETÖ (Nurcular) bundan daha profesyonel bir formda devlet içerisinde yapılandı ve politikler buna göz yumdu.
FETÖ’den bahsetmişken dini tarikatlar ve “bazı” vakıfların ne üzere tesirleri olduğunu da görmezden gelmememiz lazım.
İBB’nin 2018 raporunda TÜRGEV’e ilişkin “Avcılar 1 (Hatice İffet Hanım Kız Öğrenci Yurdu)” ve “Avcılar 2 (Yükseköğretim Kız Öğrenci Yurdu)” olarak belirtilen yurtlarına AKP idaresinde maddi dayanak sağlanmış. Lakin dikkat çeken nokta TÜRGEV’in MEB’de kayıtlı, ruhsatlı bir yurdu bile yoktu.
Çok örnek verip başları karıştırmaya gerek yok, üstteki örnekte olduğu üzere çeşitli örnekler de devamını getiriyor bu olayın.
Bu durumun yasallığı ya da yasa dışılığı elbette bu durumdan haberdar olan herkesi ilgilendiriyor lakin benim bilhassa odaklandığım bir nokta var, bu gençlere ne olacak? Gençler ileride ne olacak?
Bursa’da bir okulda “harem selamlık” başlamış, işe bak okulun müdürü Haydar Akın, 2013’te soruşturmada iken birisi yardımcı olmuş ve paçayı kurtarmış, kurtaran da FETÖ’den tutuklu Vilayet Ulusal Eğitim Müdürü Atilla Gülsar..
Siyasi açıdan pahalandırmak gerekirse, tarikat faaliyetlerine “özgürlükçülük” ismi altında göz yummak demokrasiye katkı değil, dolaylı yoldan ziyan vermektir. Çeşitli dini faaliyetlerin kamu kurumları içerisinde yapılanması sonucunda hükümetin kendi ideolojik yaklaşımını kamu kurumlarına “kamu felsefesi” olarak işlemesi, gelecekte gençliğin ferdi özgürlüklerine, şahsî haklarına karşı ve ulusal teminatımız açısından tehlike mümkünlüğü taşımaktadır.
Son yıllarda kurulan “demokrasi” odaklı muhalif siyasi partilerin geçmişte mevcut iktidar partisi ile kurdukları münasebet münasebetiyle, tarikat faaliyetlerine ve dini vakıf, derneklerin faaliyetlerine “özgürlükçülük” ismi altında göz yumulması durumunda hedeflerinin “demokrasi” ve “özgürlükçülük” olduğu kuşkulu pozisyonuna düşmektedir.
Gençlik dini tarikatların entrikaları içerisinde yok olup gitmesin, benliğinden edilmesin diye açıkçası pek bir açıklama ya da medyada öne çıkan bir çalışma görmüyoruz.
Tarikatların yalnızca devletin üzerindeki tesiri konuşulurken, devletin yapıtaşı olan bireyin bilhassa gencin bu durumdan nasıl etkilendiği pek göze alınmıyor. Cebini kollayan vakıfların itibarı için söylemiyorum bunları, kıymetli olanın milletin bilinçlenmesi olduğu için söylüyorum.
ÖYKÜ:
PLATON’UN MAĞARASI
PINAR BOSTANCI
TOBB ETÜ İÇ MİMARLIK VE ETRAF TASARIMI YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ
Dağların ortasından güneş muhakkak belgisiz başını uzatıyordu. Ne güneşin ışığı vuruyordu yüzüme ne de sıcaklığını hissediyordum ensemde. Etrafımda birçok canlı vardı ancak hiçbiri yaşamıyordu güya: Ağaçlar, çiçekler, küçük bir sincap, bir de ceylan… Başımın üstünden kuşlar geçiyordu ancak ben başımı çevirip onlara bile bakamıyordum. Sürü halinde uçan kuşların birliğinden doğan rüzgârı bile hissedemiyordum saçlarımda. Hissettiklerim gördüklerimle sonluydu, daha fazlası yok. Bir saniye durakladım. Tam da o an, hissetmeye başlamıştım. Sağ elimde bir ağrı, ardından de sol elimde ona eşlik eden bir uyuşma. Bu eller bana ilişkin değil güya. Bana sormadan, düşünmeme müsaade vermeden dilediğini yapıyor ellerim ancak sonrasında hareketlerinden kalan acıyı bana miras bırakıyor; o acı, bana ilişkin olmaya başlıyor.
Zihnime kodlanmış davranışlarla yürüyorum. Yürüyorum, sıcaklığıyla beni sarmayan güneşe, rüzgârda hışırdamayan ağaçlara, kokmayan çiçeklere… Ve tekrar yürüyorum, beni selamlamayan sincap ve ceylana. Tahminen bir şeyler bulurum diye yol alıyorum. Bu etraf hem gördüklerimle aşina bana hem de hissedemediklerimle meçhul. Güya, nereye gideceğimi çok yeterli biliyor üzere yürüyorum ancak zihnimin karanlık sokaklarından kalbime sızan bir kaygı da var. Dehşet boşaldıkça zihnim rahatlıyor ancak bu sefer yüreğimde dolup taşıyor, sıkışıyorum. Derin derin bir nefes alıyorum ya da aldığımı sanıyorum. Zira, burnumda hissedemiyorum dağların, ağaçların kokusunu lakin bu türlü de yaşamaya devam ediyorum.
Belki, bana tüm bu olanları izah edecek birilerini bulurum diye yürüyorum tekrar. “Dağda kimi bulurum?” diye düşünmeden devam ediyorum. O sırada, bu sessizliğin içinden büyük bir gürültü kopuyor. Bu sefer bir refleksle hareket edip ağaçların yanında uzanan küçük çalıların arkasına sığınıyorum. Gözlerimin gördüklerinin ötesine geçip bir şeyler duyabilmeye başladığım için hem seviniyor hem de bu vahim sesin nereden geldiğini merak ediyorum. Tüm bu hesapların içinden şimdi çıkamamışken apansız beliren daha vahim bir sesle irkiliyorum. Evvelkinden daha şiddetli, daha ürkütücü, sığındığım çalının önündeki dağı devirip yerle bir edebilecek bir ses. Merakıma yenik düşüp kaygımın peşinden gidiyorum. Neler olduğunu çok geçmeden görebilmek ismine dağın eteğinden tepesine çıkıyorum bir atakta. Gördüklerim… Giydirme cephe uzun uzun yapılar, maskeli beşerler, bir sağda bir solda patlayan bombalar, mahşer yeri… Beşerler birbirlerine ateş açıyorlar kentin ortasında. Az evvel zihnimden kalbime akan ve oradan taşan his, bu sefer bütün bedenime yayılıyor. Damarlarımda amansızca geziyor. Tam yaş olup damla damla akacakken göz pınarlarımda kalıyor. Dışarı atamıyorum. Ne benim ne de göz yaşlarım için gidecek bir yer var. Binaların ortasında dumanlar, sisler… Daha evvel savaş gördüm mü ben? Böylesine kanlı bir sahne, nasıl aşina gelebilir bu gözlere? Pekala ya içimde yanan, kavrulan, umulmaz bir kor olan bu his, nasıl izleyici kalabilir tüm bu olanlara? Beşerler acımasız… Atılan ateşin akabinde o denli kolay devam ediyorlar ki hayatlarına, hiçbir şey olmamış üzere. Maskelerin arkasındakini göremesem de hiçbiri üzülmüş üzere gelmiyor bana. Zira acımasız bir telaşla devam ediyorlar. Sis ve toz bulutu arkasındakileri örtüyor. Bu nahoşluğu gözler önüne sermeye onlar bile dayanamıyor muhakkak ki. Her şey silikleşiyor. Evvelce gördüğüm, dehşet saçan maskeli adamlarla uzun binalar, tabiatla küçük bir kesim bile bağlantı kuramayan bu kentin tamamı, evvel bir silüete dönüşüyor; sonra uygunca kaybolmaya başlıyor; daha sonra da tıpkı onu perdeleyen sis ve toz bulutu üzere kapkara oluyor. Bu türlü bir berbatlığı fakat siyah renk kapatabilirdi sanırım.
Nerdeyim ben? Az evvel gördüklerim neydi? Hâlâ her yer karanlık… Demin duyduklarımdan eser yok! Neredeyse katıksız bir sessizlik! Silahlarla bombaların acımasız sesleri büsbütün yerini daha derinden gelen ama öncesinde gördüklerim kadar acı vermeyen sakin bir sese bırakmış. Ses, gitgide derinleşiyor. Bir kuyu gibi… Ancak, az evvel yaşadıklarımın akabinde bu ses istemsizce huzur veriyor. Hiçbir şey göremiyorum ancak o derinlerden gelen sese gerçek gitmek istiyorum. Az evvel binaların ortasında gördüklerimi unutturuyor çünkü… Kendimi alamıyorum, ona kapılıyorum. Kaybolacağımı bilsem de bu karanlıkta olmak istiyorum işte. Derinlerdeki sesi arıyorum. Tünelin sonundaki ışığı arar üzere. Sesin beni kurtaracağına inanıyorum. Bu hislerle sarmalanmışken, kendimi tahminen de bir daha bulamamak üzere kaybetmek isterken uzaklardan bir yerlerden çok küçük bir ışık topu yaklaşıyor. Bazen üst bazen aşağı, dilediğince hareket ediyor. Yanıp sönüyor. Çok uzaklardayken beyaz gördüğüm ışık topunun yaklaştıkça aslında sarı olduğunu fark ediyorum. Adeta, dans ediyor atmosferde. Üst, aşağı, sağa ve sola. Hipnotize ediyor beni. Demin duyduğum derinlerdeki sesin tınısını ve ritmini referans alarak dans ediyor. Üst, aşağı, sağa ve sola. Artık de yanıp sönüyor ve akabinde bana daha da yaklaşıyor. Lakin, bir dakika! Neler oluyor ışık topuna? Uzaklaşmaya mı başladı? Demin bana yaklaştıkça nasıl büyüyorsa artık de tıpkı süratte küçülüyor. Kaybetmek istemiyorum onu. Güya yıllardır benimleymiş üzere hissediyorum. Hayır, hayır, hayııııır… Kaybedemem onu. Peşinden gideceğim. Tahminen de bana bir yol gösteriyordur. Koşuyorum hiç vakit kaybetmeden. Bütün bu yaşananlardan sonra beni huzura kavuşturan ışık topunu kaybedemem. Bana, hakikat yolu gösterecek olan o. Koşuyorum, koşuyorum. İşte, buldum. Bu türlü bir zenginlikle karşılaşacağımı bilsem ağzıma kan tadı gelene kadar yılmadan koşardım. İnanamıyorum! Bu ışık topu… Ondan bir sürü görüyorum şu anda. Sadece sarı değil; yeşil, kırmızı, hatta mavi ışık topları görüyorum. Hepsi dans ediyor şimdi… Bana yaklaşıyorlar. Tahminen de onlara eşlik etmemi istiyorlar. Dışarıdan nasıl gözüktüğümü düşünmeden ben de dans ediyorum: Üst, aşağı, sağa ve sola. Bu hareketleri taklit ede ede onları takip ediyorum. İleride, gözümü kamaştıran diğer bir ışık var. Bu kere beyaz ve gördüğüm bu ışık toplarının hepsinin bir ortaya gelmesinden daha büyük bir hacme sahip. Işık toplarıyla bu büyük ışığa yanlışsız yol alıyoruz. Derinlerden duyduğum o ses de yakınlaşıyor güya. İşte, o an fark ediyorum bu ışık toplarının tatlı küçük ateş böcekleri olduğunu ve aslında benim demin bir mağarada olduğumu. O büyük ışık ve duyduğum bu ses ise oysaki devasa bir şelaleye aitmiş. Hiç görmediğim kadar büyük bir şelaleye. Ateş böcekleriyle orada ayrılacağımı anlıyorum, mağaranın içinden çıkmıyorlar zira. Bana yol gösteren, gördüğüm o birinci ışık topu, beni selamlamak için elime konuyor. Ben ise hissedemiyorum ne onun bacaklarını ne de pır pır eden kanatlarını.
Ateş böceklerini arkamda bırakıp şelalenin suyuna dokunuyorum. Su, bir türlü elimle özdeşleşemiyor. Hiç dokunmamışım üzere akmaya devam ediyor. Ellerim ıslak değil. Hiçbir şey hissedememenin verdiği hüzünle mağaranın bulunduğu yokuştan aşağı iniyorum. Neyse ki hâlâ suyu görebiliyor ve sesini duyabiliyorum, dokunarak hissedemesem de. Avuç avuç alıp içmeye çalıştığımda tadamasam da. Çaresizce yürüyorum şelaleden suyun biraz dizginlediği yere. Bir deniz mi burası? Tertemiz bir suyu var! Altındaki canlıları görüyorum, rengarenk! Tahminen onlardan birine bir anlığına da olsa dokunabilirim diye yavaş yavaş suya giriyorum. Evvel ayak parmaklarımda, sonra ayağımın tamamında, daha sonra sırasıyla bacaklarımda, ellerimde, omuzlarımda ve başımla birlikte tüm vücudumda hissedeceğimi düşündüğüm suyu yeniden bedenimin tek bir hücresinde bile hissedemiyorum. Boğuk bir ses geliyor uzaktan ancak ben duyamıyorum. Suyu hissetmek için daha derine gidiyorum ve yeniden o boğuk ses. Tahminen daha derinlerdedir diye biraz daha ilerliyorum. Ses, hâlâ boğuk. Gözlerim kapanıyor, büsbütün karanlık. Açıyorum gözlerimi, bozuk bir manzara gözümün önünde. Bir an deniz var; bir an bana yaklaşan biri ve yeniden o boğuk ses. İç içe geçmiş iki kareye eşlik eden o boğuk ses. Ensemde, bir şey hissediyorum. İmaj ve ses dışında birinci sefer dokunma duyumla bir şeyler algılıyorum. Ona yöneliyorum. Yumuşacık bu pay koku da karışıyor bir anda. Çok evvelce tanıdığım eşsiz bir koku. Hiçbir şeyle değişmeyeceğimi bildiğim bir koku: Annemin kokusu… Bir anda suyun içinden çekip kurtarıyor annem beni. İç içe geçmiş iki manzara de netleşiyor artık. Bunlardan birinde “Oyun Bitti!” yazıyor. Oburu ise annemin sevgi dolu kokusuna eşlik eden gülümsemesi ile özdeşleşiyor. O sıcak gülümsemenin sesini de artık büsbütün duyabiliyorum artık.
– Kızım, kaç gündür oyun oynuyorsun. Artık gerçek hayata dön, evladım. Bu hayatta hissedeceğin gerçek hisler var! Seni sanal bir dünyada kaybetmek istemiyorum!
Annemin bana hevesle bakan gözleri, titreyen sesi, burcu burcu kokan omuzları hatırlatıyor bana, yaşamam gereken gerçek bir hayat olduğunu. Bu hayatta, sadece ses ve manzara yok. Suları avuçlayabilirim. Ateş böceklerini hissedebilirim. Çiçekleri koklayabilirim. Rüzgârı ensemde, güneşin sıcaklığını alnımda hissedebilirim. Yanlış giden şeylere izleyici kalmak zorunda değilim, bunlara dur diyebilirim. Hayatımı kolaylaştıran teknolojiyi insanların faydasına kullanabilirim. Sadece eğlenmek için başladığım bu oyunu, neden hayatımın merkezi yapıyorum? Ben, artık gerçek beşerlerle sonuna kadar gerçek olan hisleri yaşamak istiyorum. Platon’un mağarasındaki üzere ayağımdan zincirlenmiş bir formda gerçek objelerin duvardaki gölgelerini izleyerek değil, zincirimi kırıp hayatın gerçeklerini keşfederek doyasıya yaşamak istiyorum.
ŞİİR:
BİR BULUT
MELİKE TUNA KURŞUN
IŞIK FEN LİSESİ, 10. SINIF
Sanki bir bulut,
Yok üstünde yük,
Ne elinde iş,
Ne aklında tasa.
Sanki bir bulut,
Elinde nimet,
Aşağısında fukara,
Bakmıyor ki altında olanlara.
Sanki bir bulut,
Uyanmıyor ki uykusundan,
Kaldıramıyorum o tatlı hayalinden,
Göremiyorum, o çok üstte.
Sanki bir bulut,
Dokunacak merdiven aramıyorum artık,
Bekliyorum sabırla,
Elbet gelecek bir fırtına.