Araştırmacılar, Dünya’nın iç çekirdeğinin yer küreyle birebir istikamette dönmesinin durduğunu ve hatta aykırısı tarafta dönmeye başlamış olabileceğini öne sürdü. Nature Geoscience mecmuasında pazartesi günü yayımlanana araştırmaya nazaran, Plüton büyüklüğünde sıcak bir demir topu andıran “Dünya’nın iç çekirdeği, artık gezegenle birebir tarafta dönmüyor ve hatta tam aksisi tarafta dönüyor” olabilir.
Yüzeyin yaklaşık 5 bin km altında “gezegen içindeki gezegen”, sıvı metal dış çekirdeğin içinde yüzdüğü için bağımsız olarak dönebiliyor. İç çekirdeğin dönüş biçimi bilim insanları ortasında tartışma konusu olduğundan son araştırmanın da yeniden bilim dünyasında tartışma yaratması bekleniyor. Euronews’in haberine nazaran, iç çekirdekle ilgili bilinenler hayli hudutlu.
Ancak zelzelelerin ya da bazen nükleer patlamaların yarattığı sismik dalgalardaki küçük farklılıkların Dünya’nın ortasından geçerken ölçülmesiyle elde ediliyor. Nature Geoscience mecmuasında yayınlanan araştırma kapsamında, iç çekirdeğin hareketlerini takip emeliyle son altmış yıldaki sarsıntılardan gelen sismik dalgalar tahlil edildi.
Araştırmanın muharrirleri, Pekin Üniversitesi’nden Xiaodong Song ve Yi Yang, iç çekirdeğin dönüşünün “2009 yılında neredeyse durma noktasına geldiğini, akabinde da aksi tarafa gerçek döndüğünü” tespit ettiklerini lisana getirdi.
AFP’ye konuşan araştırmacılar, “İç çekirdeğin, Dünya’nın yüzeyine göre ‘salıncak’ gibi ileri geri döndüğüne inanıyoruz. Salıncağın bir döngüsü yaklaşık 70 yıl, yani ortalama her 35 yılda bir istikamet değiştiriyor” tabirini kullandı.
Çinli bilim insanları iç çekirdeğin 1970’lerin başında istikamet değiştirdiğini ve bir sonraki değişimin 2040’ların ortasında olacağını iddia ettiklerini kaydetti.
Araştırmacılar, kelam konusu dönüşün kabaca “gün uzunluğu” olarak isimlendirilen ve Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi için geçen süredeki küçük değişimlerle tıpkı çizgide olduğunu aktardı. Şu ana kadar iç çekirdeğin yüzey sakinleri üzerinde tesiri olduğuna dair pek ispat bulunabilmiş değil.
Ancak araştırmacılar, iç çekirdekten yüzeye kadar Dünya’nın tüm katmanları ortasında fizikî temaslar olduğuna inandıklarını kaydediyor. Kendi araştırmalarıyla ilgili bilgi veren bilim insanları, “Çalışmamızın kimi araştırmacıları tüm Dünya’yı entegre bir dinamik sistem olarak ele alan modeller kurmaya ve test etmeye teşvik etmesini umuyoruz” dedi.
Bazı uzmanlar ise kelam konusu bulgularla ilgili temkinli olduklarını tabir ederek, farklı teorilere işaret etti ve Dünya’nın merkezi hakkında pek çok gizemin devam ettiği ihtarında bulundu.
Kaliforniya Üniversitesi’nden sismolog John Vidale, “Bilim insanlarının çok fazla bilgi kullanarak yaptığı çok dikkatli bir çalışma. Lakin bence modellerin hiçbiri tüm bilgileri çok düzgün açıklamıyor” değerlendirmesinde bulundu.