Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Lideri Şemsi Bayraktar, “Yüzölçümü 78,35 milyon hektar olan Türkiye’nin, uzun ömürlü bitkilerle bir arada toplam arazi ölçüsü 2005-2020 devrinde 26,6 milyon hektardan 23,1 milyon hektara gerilemiştir. Bir öteki tabirle, yaklaşık 15 yılda 3,5 milyon hektar tarım yerini kaybettik” tabirlerini kullandı.
Dünya Toprak Günü nedeniyle açıklama yapan Bayraktar, tarım toprakları üzerinde artan kentleşme ve endüstrileşmeye dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler’in (BM), bu yıl sloganın ‘Gıdanın başladığı yer’ olarak belirlediğini kaydeden Bayraktar, “Birleşmiş Milletler bilgilerine nazaran, son 70 yılda besinlerdeki vitamin ve besin düzeyi değerli ölçüde azaldı. Sürdürülebilir olmayan arazi kullanımı, uygunsuz ziraî faaliyetler ve toprağın organik hususlarına ziyan veren hasat, anız yakılması üzere insan faaliyetleri, yetersiz yahut yanlış bitki besin hususları kullanımı ve toprakta biyolojik çeşitliliğin kaybı ülkemiz için de büyük bir tehdit oluşturuyor” dedi.
Erozyon, çölleşme, toprak kirlenmesi, tuzlanma üzere nedenlerle toprağın bozulduğunu belirten Bayraktar, bunun yanı sıra bilinçsiz sulama ve hakikat kullanılmayan ziraat ilaçlarının da toprağa ziyan verdiğini vurguladı.
“Topraklarımız çok yeterli korunmalı”
Bayraktar şu halde konuştu:
“Tarım topraklarımız, arazi bozulumunun yanı sıra geri dönüşü olmayan bir formda elden çıkıyor. Bunun sebepleri aşikardır. Sebepler içinde, nüfus artışını, kırsaldan kente göçü, tarım yerlerinin içinden geçen ve araziyi bölen kara yollarını, otobanları, bunların etrafında kurulan endüstriyi, turizmi, madenciliği, kamu yatırımlarını ve yerleşim alanlarını sayabiliriz. Bizler bu açıklamaları yaparken bu bölümler ülkenin endüstrisinin, madenciliğinin de gelişmesi gerektiğini lisana getiriyor. Elbette ülkemiz her alanda gelişmelidir. Lakin bu gelişmeler verimli tarım yerlerinin üzerinde oluyorsa, en değerli miraslarımızdan zeytin bahçeleri madenciliğe açılıyorsa, büyük kentlerde birinci sınıf tarım toprakları endüstriye açılıyorsa, buna karşı çıkmamak mümkün olabilir mi?”
Son 15 yılda 3,5 milyon hektar tarım toprağının kaybedildiğini kaydeden Bayraktar; “Nüfus artışı, endüstrileşme, madencilik, turizm, ulaştırma ve kentleşme nedeniyle toprak ve su kaynakları üzerindeki baskı her yıl biraz daha artıyor. Ayrıyeten, tarım yerlerimizin küçük, modüllü, dağınık, çok paylı olması ve sulama imkanlarının hala yetersizliği ile verimli kullanımı da sağlanamıyor. Yüzölçümü 78,35 milyon hektar olan Türkiye’nin, uzun ömürlü bitkilerle birlikte toplam arazi ölçüsü 2005-2020 periyodunda 26,6 milyon hektardan 23,1 milyon hektara gerilemiştir. Bir öteki tabirle, yaklaşık 15 yılda 3,5 milyon hektar tarım yerini kaybettik. Ülkemizde en fazla tarım yerine sahip Konya’da son 10 yılda tarım alanları yüzde 10,5 azaldı. Birebir periyotta tarım yerlerinin en fazla olduğu vilayetlerimizden sırasıyla Şanlıurfa’da yüzde 16,6, Sivas’ta yüzde 17,8, Yozgat’ta yüzde 15,7, Çorum’da yüzde 12,5, Adana’da yüzde 12,4, Mersin’de yüzde 13,1, Kırşehir’de yüzde 17,6, Mardin’de yüzde 12,9, Edirne’de yüzde 14,0, Malatya’da yüzde 11,9, Muş’ta 12,3, Hatay’da 16,9, Kastamonu’da ise yüzde 13,4, azalma gerçekleşti. Ülkemizin dünyada toprak rezervi azalan ülkelerden biri olduğu da dikkate alındığında topraklarımızın korunmasının ne kadar değerli olduğu açıkça görülüyor. Bu unutulmamalı ve topraklarımız çok düzgün korunmalıdır. Tarım yeri için uygun olan toprakların korunması daha da kıymetlidir. Ülkemizde nüfus yıldan yıla artarken tarım alanlarının azalmasıyla kişi başına düşen arazi ölçüsü her geçen yıl azalıyor. İstatistiklere nazaran 2005 yılında kişi başına 3,9 dekar arazi düşerken, bu paha 2010 yılında 3,4 dekara, 2015 yılında 3 dekara 2021 yılına gelindiğinde ise 2,7 dekara geriledi” dedi.
“Toprak Muhafaza Şuralarına gelen yerlere artık vazgeçilemez gözüyle bakılmalı”
İllerdeki Toprak Muhafaza Kurulları’nın yapısını eleştiren Bayraktar, “Toprağın sahibi olan çiftçilerimizin temsilcisi Ziraat Odalarının bulunması zarurî olmalıdır. Yılda 3-4 eser alınabilen, verimliliği Türkiye ortalamalarının üstünde olan, üreticilerimizin gözü üzere baktığı bu alanlar Toprak Muhafaza Konseylerinde maksat dışı kullanıma açılmamalıdır. Bu konseylerde çiftçinin, toprağın kıymetini en güzel Ziraat Odası temsilcisi anlatacaktır. Kimi vilayetlerde çiftçi temsilcisi Ziraat Odaları yerine ticaret erbabının temsilcileri bu konseylerde vazife yapmaktadır. Toprağın sahibinin bulunmadığı heyetlerde toprağı korumak, imara açılmasını önlemek nasıl mümkün olacaktır? Toprak Muhafaza Heyetlerine gelen topraklara artık vazgeçilemez gözüyle bakılmalı, imzalar atılırken gelecek kuşakların bizlere emaneti olan toprakları basitçe gözden çıkarmamalıyız” tabirlerini kullandı.
“Büyükşehir belediyeleri, tarıma kaynak ayırmalı”
Bayraktar, toprağın korunması için tekliflerini de şöyle sıraladı:
-Kara yollarını ve kentlerin gelişimini projelendirirken, verimli tarım toprakları yerine tarıma elverişli olmayan, daha verimsiz yerlerin kullanılmasına itina gösterilmelidir.
-Birinci sınıf sulamaya uygun tarım topraklarımızın, imara açılmasına asla müsaade vermemeli, bu yerlerin üzerine sanayi tesisleri, kentler kurmamalıyız.
-Turizm, madencilik ve ulaştırma için verimli tarım yerlerimizi kullanmamalı, meyve ağaçlarını, zeytinlikleri kesip yazlıklar inşa etmemeliyiz.
-Büyükşehir belediyeleri, tarıma kaynak ayırmalıdır.
-Valilikler ve büyükşehir belediyeleri, verimli tarım yerlerinin korunması konusunda çok hassas hareket etmeli, meraların tespit, tahdit, tahsis ve ıslah çalışmaları süratle tamamlanmalı, meraların maksat dışı kullanımı önlenmelidir.
(İHA)