T24 Dış Haberler
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, dün akşam ülkesinin Ukrayna hududunun yakınlarına düşen füzeninin iki kişiyi öldürmesini “talihsiz bir kaza” olarak nitelendirdi ve “bilinçli bir atak yapılmadığını” tabir etti.
Başbakan Mateusz Morawiecki ile bir basın toplantısı düzenleyen Duda, “Bunun Polonya’ya yapılmış şuurlu bir taarruz olduğuna dair bir işaret yok. Gaye alarak Polonya’ya atılmış bir füze değildi” dedi.
Duda, “Roketin Rusya tarafından atılmış olduğuna dair elimizde bir delil yok. Yüksek ihtimalle Ukrayna Savunma Güçleri tarafından kullanılan bir füzeydi” diye konuştu.
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki da incelemelerin sürdüğünü lakin NATO’nun 4. unsurunu aktive etmeye gerek kalmayabileceğini söyledi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “Bu olay kuvvetle olası Ukrayna’nın hava savunma sistemlerinden kaynaklanıyor, Rusya’nın bilerek bu saldırıyı yaptığına dair bir gösterge yok.” dedi.
|
4 husus ne diyor? NATO’nun 4. unsuru çerçevesinde bir üye ülke ulusal güvenliği, hudut bütünlüğü ya da bağımsızlığı tehlike altına girmesi halinde istişareler için öteki üye ülkeleri toplantıya çağırabiliyor. Türkiye daha evvel Şubat 2003’te Irak İşgali’ne gidilen süreçte 4. hususun işletilmesini talep etmişti. Fakat NATO üyesi ülkeler Türkiye’ye rastgele bir muhafaza sağlanamayacağını söylemişti. 4. unsur tıpkı vakitte NATO kurucu mutabakatının 5. unsuru için bir ön koşul olarak da görülüyor. 5. husus ne diyor? 5. husus ise bir üye ülkeye yapılan atağın tüm ülkelere yapılmış bir akın olarak kabul edilmesi manasına geliyor. Türkiye’nin eski NATO Daimi Temsilcisi Fatih Ceylan 5. hususla ilgili şu tabirleri kullanmıştı: Türkiye’nin eski NATO Daimi Temsilcisi Fatih Ceylan, T24’e verdiği söyleşide NATO’nun kalbinde bulunan 5.maddenin işleyiş süreci ve Rusya-Ukrayna savaşının müttefik topraklarına sıçraması durumunda yaşanabilecekler hakkında şunları söylemişti: Şöyle söyleyelim, 5. Madde’nin uygulanması otomatik bir sürece tabi tutulmamıştır. 5. Madde’nin uygulanması için NATO Konseyi’nin, bu daimi temsilciler yani büyükelçiler seviyesinde de olabilir, bakanlar seviyesinde de olabilir, önderler düzeyinde de olabilir ki bunların hepsi NATO Konseyi’dir. NATO Kurulu’nun bünyesinde yapılacak müracaatlar sonucu alınacak karara tabi tutulmuştur. Münasebetiyle 5. Madde’nin uygulanmasını gerektiren bir tablo ortaya çıkarsa NATO Kurulu toplanır, orada istişareler yapılır ve gerekli karar alınır. Motamot 11 Eylül’de İkiz Kuleler’e ve Pentagon’a yapılan ataklarda olduğu üzere. Orada da NATO Kurulu hemen toplandı ve ABD’ye dayanak verilmesi ve 5. Madde’nin işletilmesi kararlaştırıldı. Söylediğiniz tablo hakikat, Ukrayna’daki savaşın rastgele bir biçimde NATO üyesi ülkeye sirayet etmesi durumunda, o ülke elbette 5. Madde’nin işletilmesi için kurula müracaatta bulunacaktır ve kurulda alınan karar altına bütün üye ülkeler imza atar zira NATO’da konsensus yani görüş birliği prensibi temeldir. Onun altına imza attıktan sonra, ben şunu yapmıyorum, bunu yapmıyorum demek güzelce zorlaşır. Birfiil savaşmak değil fakat savaşana dayanak vermek yükümlülüğü gelir önümüze Türkiye’nin Eski NATO Daimi Temsilcisi Ceylan anlatıyor: NATO Soğuk Savaş’ta neydi, sonra ne oldu, savaş çemberi içinde Türkiye için ne ifade ediyor? |